Kleurendia’s Ed van der Elsken van de ondergang gered
Het Nederlands Fotomuseum presenteert komende vrijdag op fotobeurs Paris Photo de start van het grote restauratieproject van de kleurendia’s en negatieven van Ed van der Elsken, 45.000 stuks. De dia’s zitten onder de schimmel en het museum heeft een speciale methode ontwikkeld om dit te bestrijden.
Tegelijk komt hiermee een schat aan onbekend kleurenmateriaal uit het archief van Nederlands grootste fotograaf aan het licht.
Bekijk in deze special een selectie van het werk en krijg een indruk van het restauratieproces.
© Nederlands Fotomuseum
Lees ook het bijbehorende verhaal van Arno Haijtema
Fidel Castro houdt een toespraak in het stadion van Conception, Chili (ca. 1971)
© Ed van der Elsken / Nederlands Fotomuseum, courtesy Annet Gelink Gallery
Citaat Van der Elsken uit zijn fotoboek Eye Love You:
"In de periode dat ik Chili bezocht trok Fidel Castro door het land, de mensen oproepend om president Allende te steunen. Wie ooit Castro heeft meegemaakt heeft tenminste één mens op de wereld om van te houden."
Nog niet gereinigde dia, met de webachtige structuren van de schimmel.
Gereinigde dia, op kleur gebracht en digitaal geretoucheerd
Schimmel op de dia's van Ed van der Elsken
© Nederlands Fotomuseum
Van der Elsken bewaarde zijn archief in zijn woning, een dijkhuis bij Edam. ‘We weten dat daar vochtproblemen waren. Die omgeving, vochtig en relatief warm, vormde ideale omstandigheden voor de groei van schimmels’, aldus hoofd collecties Martijn van den Broek van het Fotomuseum.
© Nederlands Fotomuseum
© Nederlands Fotomuseum
© Ed van der Elsken / Nederlands Fotomuseum, courtesy Annet Gelink Gallery
Uit Eye Love You:
Amsterdam (1973-1975)
© Ed van der Elsken / Nederlands Fotomuseum, courtesy Annet Gelink Gallery
Uit Eye Love You:
Twee "professionele lichte meisjes" worden "uitgelaten" door hun madam, Marseille (14 juli 1981)
Restaurator Katrin Pietsch reinigt dia's van Ed van der Elsken
Ze heeft acht jaar gewerkt aan de methode om de schimmels op de dia’s aan te pakken. ‘De schimmel geeft zure stofjes af die de emulsie, met als hoofdcomponent gelatine, van de dia’s aantasten. Ze zijn ingeraamd en opgeborgen in plastic mapjes. Die raampjes vormen eigenlijk minuscule kamertjes waarin condens kan ontstaan, samen met de gelatine de perfecte voedingsbodem voor schimmel.’
© Fred Ernst
Jarenlang heeft Pietsch geëxperimenteerd met methodes om de schimmel te verwijderen zonder de dia’s zelf te beschadigen. Daarvoor werden gekochte reprodia’s zonder artistieke waarde gebruikt, niet van Van der Elsken zelf maar wel uit de periodes (van de jaren '50 tot 1990) waarin hij de opnamen maakte.